Czym jest ergonomia koncepcyjna? Co warto o niej wiedzieć?
Ergonomia to nauka, która zajmuje się dostosowaniem stanowiska pracy - narzędzi, mebli, technologii - do psychicznych i fizycznych zdolności pracownika. Zasad ergonomii jest wiele, są one zależne od środowiska pracy, jednak ich cel jest ten sam - zapewnienie warunków pracy, które pozytywnie wpłyną na kondycję i samopoczucie pracownika, a także pozwolą mu na efektywne wykonywanie obowiązków. Kierując się wiedzą z zakresu ergonomii możemy zaprojektować nowe miejsce pracy lub skorygować i poprawić już istniejące, stąd wyróżnia się dwa rodzaje ergonomii: ergonomię koncepcyjną i korekcyjną.
Ergonomia koncepcyjna - definicja
Ergonomia koncepcyjna oznacza dostosowanie stanowiska pracy do możliwości człowieka już na etapie projektowania. Tym samym już w fazie koncepcji powinny zostać zlikwidowane wszystkie potencjalne zagrożenia środowiskowe oraz odpowiednio przygotowane miejsce do pracy. W przypadku budowy maszyn będzie to eliminacja ich potencjalnych wad i niedociągnięć. Z kolei podczas projektowania stanowiska do pracy biurowej należy zwrócić uwagę m.in. na odpowiedni wybór pomieszczenia, układ i rodzaj mebli oraz oświetlenie.
Główne cele i zadania ergonomii koncepcyjnej
Jak już wspomnieliśmy, ergonomia koncepcyjna pozwala już na etapie planowania na przystosowanie stanowisk pracy do możliwości pracowników. Dobrze zaprojektowane miejsce pracy nie tylko wpływa na bezpieczeństwo pracownika, ale także motywuje go do jak największej wydajności. To właśnie m.in. zasady ergonomii określają, jak prawidłowo powinno wyglądać biuro oraz stanowisko do pracy przy komputerze. Niewątpliwie musi być ono wygodne i komfortowe, ale powinno spełniać także kilka innych zasad. Przede wszystkim bardzo ważny jest układ i wybór mebli, bowiem to właśnie przy nich pracownik spędza średnio 8 godzin dziennie. Podstawę wyposażenia biura stanowi biurko oraz ergonomiczne krzesło, które powinno mieć regulowaną wysokość siedziska oraz oparcia, podpórkę lędźwiową, podłokietniki oraz zagłówek. Dobrze, jeśli będzie miało również regulowaną głębokość siedziska, którą każdy pracownik dostosuje do swoich potrzeb oraz w razie potrzeby - podnóżek, który odciąży nogi. Warto pamiętać, że źle dobrany fotel może powodować bóle pleców, bóle głowy oraz zmniejszać zaangażowanie i efektywność pracowników.
Drugim niezbędnym elementem wyposażenia biura jest odpowiednie biurko. Powinno być ono na tyle obszerne i duże, aby pomieściły się na nim wszystkie niezbędne pracownikom przedmioty (komputer, klawiatura, przybory do pisania, dokumenty itp.). Typowe wymiary biurka dostępne na rynku to 160 cm szerokości i 80 cm głębokości i są one zazwyczaj odpowiednie dla większości osób. Każdy z pracowników powinien mieć także swobodny dostęp do swojego miejsca pracy. Odległość między stojącymi obok siebie monitorami powinna wynosić min. 0,6m. Ergonomia koncepcyjna wskazuje również jak powinno wyglądać oświetlenie w biurze. Najlepiej, aby wnętrze miało jak największy dostęp do naturalnego światła, jeśli jednak nie jest to możliwe, ważne, aby zapewnić pracownikom dodatkowe źródło światła, np. w postaci lampki na biurko. Zgodnie z zasadami ergonomii natężenie sztucznego światła musi wynosić minimum 500 luksów. Warto także pamiętać, aby zamontować w oknach żaluzje lub rolety, aby uchronić pracowników przed zbyt mocnymi promieniami słońca.
Ergonomia korekcyjna stanowisk pracy - najważniejsze informacje
Ergonomia korekcyjna zajmuje się poprawą warunków pracy, które już istnieją. Tym samym aktualne stanowisko pracy możemy zmodernizować, przearanżować tak, aby w jak największym stopniu zminimalizować wszelkie zagrożenia, które mogą pojawić się w procesie pracy oraz dostosować je do możliwości psychofizycznych człowieka. Ergonomia korekcyjna zajmuje się likwidacją zagrożeń tzw. technicznych, wynikających np. z pracy z wykorzystaniem maszyn oraz psychicznych, psychologicznych, które bezpośrednio wpływają na wykonującego daną pracę człowieka. Mowa tutaj o natężeniu hałasu, zanieczyszczeniu powietrza, temperaturze i wilgotności pomieszczenia oraz o zwyczajach pracowników - tempie ich pracy czy przyjmowanej pozycji ciała. Najczęściej nieprawidłowości dotyczące ergonomii korekcyjnej zgłaszają do pracodawcy specjaliści BHP, lekarze higieniści albo sami zatrudnieni, którzy dążą do poprawy swoich warunków pracy.
Przestrzeganie zasad ergonomii w miejscu pracy jest niezwykle ważne zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Dbanie o środowisko pracy, o zachowanie właściwej higieny pracy pozwala na efektywniejsze wykonywanie zawodowych obowiązków przez pracowników, co z kolei ma bezpośredni wpływ na rozwój firmy.